U gebruikt het formularium (EVS) binnen de zorginformatiesystemen Medicom en Hapicom. Het houdt rekening met relevante patiëntkenmerken en geeft op basis van de diagnose of de klacht informatie over de farmacotherapie, zoals:

• Niet-medicamenteuze adviezen voor patiënt en voor de arts (gemarkeerd met een *).
• Het geneesmiddel van voorkeur.
• De juiste dosering.
• In de infoteksten staat een samenvatting van de richtlijn.

Ons formularium is gebaseerd op informatiebronnen als NHG-Standaarden en -Behandelrichtlijnen. Maar ook worden andere bronnen gebruikt zoals bijv. LCI.RIVM (Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding/RIVM) en kleine kwalen. Voor veel ziektebeelden in de eerste lijn is hierdoor een formularium beschikbaar.

In elk formulariumscherm en vaak ook het deelformulariumscherm kunt u via de menu knop (links boven) de gebruikte infobron van het formularium vinden.

De huisartsen van de afdeling Zorgregistratie & consultondersteuning van Health Base ontwikkelen en onderhouden het formularium. Zij zijn zelf ook praktiserend huisarts.

De Redactiecommissie formularium van Health Base, bestaande uit een groep praktiserende huisartsen en apothekers, controleert de nieuwe en herziene formularia en adviseert het formulariumteam van Health Base. De redactiecommissieverslagen zijn te raadplegen door ze op te vragen bij het secretariaat van Health Base via: secretariaat@healthbase.nl

De volgorde van alternatieve middelen (een ander geneesmiddel of niet-medicamenteus advies uit dezelfde therapeutische groep) wordt in de eerste plaats bepaald door de richtlijn (‘infobron’, bv. een NHG-Standaard) waarop het formularium gebaseerd is. In de tweede plaats kan de Redactiecommissie Formularium van Health Base (artsen en apothekers) de volgorde beïnvloeden op basis van hun expertise. In de derde plaats hebben huisartsen (gebruikers) invloed hierop, als zij d.m.v. een meldingen aangeven een andere volgorde te willen. Dit kan via een email naar de formulariumredacteur van Health Base: formularium@healthbase.nl

Niet leverbaar is niet hetzelfde als UDH. Health Base doet elke maand een opschoning van het formularium om UDH-geneesmiddelen te verwijderen of te vervangen. Er zijn verschillende oorzaken. Het middel is tussen de controles door UDH gegaan, het basisproduct dat u gekozen heeft kan soms verwijzen naar een UDH-prescriptie product, de fabrikant heeft het middel niet afgemeld of het is alleen in uw regio niet leverbaar.

Health Base ontvangt graag meldingen van gebruikers als een middel niet leverbaar is om uit te zoeken wat de reden daarvan is om het formularium zo actueel mogelijk te houden t.a.v. ‘uit de handel’ producten, maar actueel houden t.a.v. leveringsproblemen zal niet altijd mogelijk zijn. Stuur uw melding naar formularium@healthbase.nl

Het openingsscherm van het formularium toont een overzicht van het behandelbeleid, een complexe samenstelling van adviezen en recepten. Om dit aanbod zo overzichtelijk mogelijk te houden, ziet u in dit openingsscherm meestal ‘slechts’ één middel uit elke gelijkwaardige geneesmiddelmiddelgroep. Met de knop alternatieven kan u eenvoudig een alternatief kiezen. Hierbij zet het formularium de middelen onder elkaar zonder voorkeursvolgorde. Als er wel sprake is van een voorkeursvolgorde, dan geeft het formularium hierover een melding in de opmerking tekst achter elk geneesmiddel in de vorm van ‘stap 1’ , ‘keuze 1’ etc.

U opent een formularium en selecteert zo nodig een deelformularium. U kiest/markeert in het venster therapieregels een therapieregel. U klikt vervolgens op de knop doseervarianten onderaan het therapieregels-venster.

Het formularium kan lokaal aangepast worden door de lokale formulariumbeheerder o.b.v. lokale FTO-afspraken. Zie hiervoor de Handleiding Formulariumbeheer.

Heeft u afwijkende afspraken binnen uw zorggroep of met uw hoofdverzekeraar over het voorschrijven van bepaalde geneesmiddelen die niet in het centrale formularium voorkomen, dan kunt u ervoor kiezen om tegen betaling een maatwerkformularium aan te vragen bij Health Base.

•  Handleiding Formulariumbeheer

Concepten van maatwerkformularia die passen in de structuur van het Health Base formularium kunnen sneller en voordeliger worden gemaakt dan concepten die sterk afwijken. U kunt bijvoorbeeld een excel-bestand maken met 9 kolommen voor:

A) Titel hoofdformularium;
B) Titel deelformularium (omschrijving max.40 tekens);
C) Patiëntengroep;
D) Therapiegroep (omschrijving max.40 tekens);
E) Prioriteit = rangnummer van de therapiegroep C);
F) Niet-medicamenteuze adviezen (max.50 tekens) of geneesmiddelnaam met HP of BP nr. (HPK nr. kan ook maar kost ons     meer uitzoektijd);
G) Masker nummer van F);
H) Dosering, doseercode;
I) Opmerking tekst (dit komt achter de dosering van geneesmiddel te staan).

Geef een contactpersoon door om tussentijds mee te kunnen overleggen bij onduidelijkheden tijdens de ‘bouw’ van het formularium.

U kan ook het Voorbeeld Maatwerkformularium format (Excel-bestand, zie ook onder downloads onderaan deze pagina) invullen met alle gegevens en stuur uw concept-formularium naar:

Health Base
T.a.v. Formulariumredacteur
Afdeling Zorgregistratie en consultondersteuning

E-mail: formularium@healthbase.nl
Telefoon 030-7400 360

Health Base levert maatwerkformularia voor Medicom uit als centrale lokale formularia met status vervallen. De clusterbeheerder moet het maatwerkformularium eenmalig lokaal activeren in alle Medicom FTO-groepen en clusters. Daarna kunt u het maatwerkformularium gaan gebruiken.

Health Base levert maatwerkformularia voor Medicom uit als centrale lokale formularia met status vervallen. De clusterbeheerder moet het maatwerkformularium eenmalig lokaal activeren in alle Medicom FTO-groepen en clusters. Daarna kunt u het maatwerkformularium gaan gebruiken.

Wanneer 1 patiëntgroep in aanmerking komt, kiest Medicom deze automatisch. Wanneer meerdere patiëntkenmerken van toepassing zijn, kiest u zelf de juiste patiëntgroep. Medicom kan wel voor u uit alle patiëntgroepen de geschikte patiëntgroepen voor u filteren. Vaak is het nodig om eerst de therapieënschermen te bekijken van deze patiëntgroepen. Gebruik de knop ‘Terug’ om terug te keren naar het patiëntgroepenscherm.

De structuur van de formulariumsoftware is zo gemaakt dat de middelen onder elkaar komen te staan. Dat betekent niet dat het bovenste middel eerste keus is. Als dat wel zo is, dan staan er in de opmerkingsteksten 1e keus, 2e keus etc. (of stap 1, stap 2 etc.). Daarnaast is de opzet van de formulariumsoftware dat in principe van elke groep geneesmiddelen (=therapiegroep) één middel getoond wordt in het eerste scherm om het overzicht compact te houden. De gebruiker kan immers van elke therapieregel een alternatief of doseervariant kiezen.

De NHG-Standaard geeft aan dat mannen bij weefsel invasie gedurende 14 dagen behandeld moeten worden en in het andere geval => UWI risicogroep zonder weefselinvasie, gedurende 7 dagen. De arts moet dus zelf het passende deelformularium kiezen om via het Formularium op de correcte therapieduur van het antibioticum uit te komen.

Tot 40 kg betekent letterlijk tot 39,99 kg en dus dient vanaf 40 kg in het therapieregelscherm de therapieregel “tot 12 jaar” gekozen te worden (en niet 32-40kg). Dan kunt u wel kiezen tussen de doseervarianten suspensie of de capsules. In het recentere doseeradvies (Shift+F2) staan de gewichtscohorten veel duidelijker namelijk “32-40 kg”. Hier dan nog met wel alleen de suspensie. 

Van alle formularia zijn de informatiebronnen te raadplegen. U klikt op knop Terug totdat u in het hoofdformularium zit. Vervolgens kunt u via knop menu en infobronnen de gewenste informatie vinden. Over vitamine D zijn veel ‘infobronnen’ en ook heel veel uiteenlopende oplaaddoseringen en zelfs formules (alleen voor 18-88 jaar) om deze oplaaddosis te berekenen. U kunt ook alles nalezen in de infotekstblok van de betreffende therapiegroep in het deelformularium Vitamine D + Ca profylaxe/ deficiëntie.

N.a.v. het doseringsadvies in het Kinderformularium van december 2011 is het doseerschema Feneticilline gewijzigd naar doseren op gewicht i.p.v. leeftijd. In die periode zijn alle antibiotica doseerschema omgezet naar doseren op gewicht. Bij de wijziging van dit doseerschema is toen zowel naar de dosering “niet ernstige tot matig ernstige infecties” gekeken als naar de dosering “ernstige infecties”. De dosering van dit doseerschema werd 40mg/kg.

De Formulariumcommissie vond het niet meer correct om alle kinderen van 2-10 jaar dezelfde dosering te geven. Een kind van 10 jaar kan immers wel 3-4 keer zo veel wegen als een kind van 2 jaar.
Het Kinderformularium heeft 1 februari 2016 de doseringen op gewicht weer teruggezet naar op leeftijd (geconformeerd naar SmPC), maar de dagdosis hetzelfde gelaten met 2-10 jaar: 3-6dd 250mg/dosis = 750-1500mg/dag, wat uiteindelijk toch neerkomt op +40mg/kg/dag (voorbeeld 10 jaar is 40kg, dus 1500mg/40kg= 37,5mg/kg.

Ander voorbeeld: Een kind van 8 jaar weegt doorgaans 25-30kg en dan is met op leeftijd doseren de dosis 750mg/30kg= 25mg/kg/dag aan de lage kant. Volgens het Health Base doseerschema is de dagdosering ‘beter’, namelijk 937,5mg/25kg= 37,5mg/kg/dag. Uiteraard kan met op leeftijd doseren ook gekozen worden voor zelfs 6dd 250mg en dan is de dosering 1500/25= 60mg/kg/dag.

De dosis blijft met op gewicht doseren veel beter rond de 40mg/kg/dag ongeacht licht of zwaar kind. Daarom vond de Formulariumcommissie het op gewicht doseren net als met de andere antibiotica doseerschema’s een verbetering en geen reden om dit doseerschema opnieuw weer terug te zetten naar op leeftijd doseren (‘conformeren naar SmPC’).

Tot slot: de keerdosis bij een kind 2-10jr is 250mg en dat heeft tot gevolg dat soms hogere dosisfrequenties dan 3dd nodig zijn.

In het huidige formularium van Health Base staat Oxycodon inderdaad ingesteld op masker 1, maar er staat niet (sinds versie 2.2) dat het eerste keus is.

De formulariumcommissie wil vooral om praktische redenen Oxycodon op masker 1, omdat er veel meer keus is met tabletten met de kortwerkende Oxycodon dan met Morfine.
Morfine kortwerkend heeft alleen de 10mg tablet en drank en de drank vindt men niet zo handig in het gebruik.
Daar komt ook nog bij dat de Morfinesulfaat tablet wel kortwerkend, maar niet snelwerkend is, en dus niet goed bruikbaar voor doorbraakpijn in vergelijk met de kortwerkende Oxycodon.

De NHG-standaard Pijn, M106, versie 2.3, nov2021 vermeldt bij de keus voor een opioïd:

• dat de voorkeur uitgaat naar een oraal morfinepreparaat.
• Verhoog bij een goede reactie op het opioïd en blijvende indicatie de dosering geleidelijk om het gewenste effect te behouden.
• Bij onvoldoende reactie op het opioïd en blijvende indicatie: overweeg opioïdrotatie (zie Opioïdrotatie bij onvoldoende effect sterkwerkend opioïd bij acute pijn).
• We bevelen buprenorfine niet aan in de eerste lijn vanwege onvoldoende ervaring.

De eerste zin geeft misschien nog de indruk dat morfine 1e keus zou kunnen zijn, maar vervolgens wordt geschreven over “verhoog bij een goede reactie op het opioïd etc.” en “onvoldoende reactie op het opioïd etc.” M.a.w. als morfine 1e keus zou zijn dan zou in die vervolgzinnen niet opeens het algemene woord “opioid” staan maar “morfine”.
Het woord “Morfines” wordt volgens ons door de NHG-werkgroep als synoniem gebruikt voor “Opioïden” dus als geneesmiddelgroep.

Daarnaast bevestigde de NHG bij navragen bij de vorige versie 2.2 van de NHG-standaard Pijn, dat er geen 1e keus opioïd is, want toen speelde de onduidelijkheid ook al of de NHG-werkgroep misschien Morfine 1e keus vond.

Conclusie: Ook met deze formulering is morfine geen 1e keus in NHG-standaard Pijn, versie 2.3, want er wordt niet gesproken over stap 1 of 1e keus.

Op basis van Pijn, versie 2.3 is het Pijn formularium bijgewerkt d.m.v. een extra nieuw formularium “Chronische pijn” met nieuwe niet-medicamenteuze adviezen.

Bovendien staat in formularium acute pijn en chronische pijn voor alle opioïden een maximale dosering van 90mg equivalent Morfine. Alleen het formularium Pijn in palliatieve/terminale fase zal nog de hogere doseringen opioïden vermelden.
Oxycodon blijft dus bovenaan staan (masker 1), maar zoals toegelicht is het geen eerste keus opioïd.
Tot slot: wij hebben geen informatie gevonden dat Morfine minder verslavend is dan Oxycodon. Alle opioïden zijn verslavend. Het gaat er vooral om zo min mogelijk opioïden voor te schrijven bij benigne pijn en dosis zo laag mogelijk (max 90mg equivalent aan morfine).

Uiteraard staat het eenieder vrij om hier anders over te denken en gelukkig is het EVS van Medicom zo gemaakt, dat het door iedere Medicom-FTO groep lokaal aangepast worden.
Als hier vragen over zijn dan graag bericht naar formularium@healthbase.nl